2. Ырым-тыйымдар

Сөздікқор

1/12

Тренажер

1/12

Урок

1/10

Урок

2/10

Урок

3/10

Поздравляем!

Урок закончен

очков
1. Таны және оқы.
  • Тыйым
  • Сену
СенуЫрымшылЫрымТыйым
  • Ырымшыл
  • Ырым
2. Таны және оқы.
  • Тәрбиелеу
  • Жат әдет
СақтандыруТүсінікЖат әдетТәрбиелеу
  • Сақтандыру
  • Түсінік
3. Таны және оқы.
  • Тәжірибе
  • Салдар
ДүниеТәжірибеДіниСалдар
  • Дүние
  • Діни
4. Таны және оқы.
  • Ырым
  • Сену
  • Тыйым
  • Ырымшыл
  • Тәрбиелеу
  • Ырым
  • Сену
  • Тыйым
  • Ырымшыл
  • Сақтандыру
5. Таны және оқы.
ы
Ы
р
Р
л
Л
ш
Ш
ы
Ы
Ы
Ы
м
М
6. Таны және оқы.
  • Тәрбиелеу
  • Сақтандыру
  • Түсінік
  • Жат әдет
  • Тәрбиелеу
  • Дүние
  • Сақтандыру
  • Діни
  • Түсінік
  • Жат әдет
7. Таны және оқы.
а
А
н
Н
ы
Ы
қ
Қ
а
А
д
Д
у
У
С
С
т
Т
р
Р
8. Таны және оқы.
9. Таны және оқы.
  • Салдар
  • Тәжірибе
  • Діни
  • Дүние
  • Салдар
  • Тәжірибе
  • Тыйым
  • Діни
  • Ырым
  • Дүние
10. Таны және оқы.
11. Таны және оқы.
12. Таны және оқы.
13. Таны және оқы.
14. Таны және оқы.
  1. Қазақ
    халқында
    көптеген
    бар.
    Олар
    адамды
    жат
    әдеттерден
    тыю,
    қауіп-қатерлерден
    секілді
    түрлі
    жағдайларда
    қолданылады.
    Мысалы:
    баспа»,
    «түнде
    үй
    сыпырма»,
    «нанды
    бір
    қолмен
    үзбе»,
    «бос
    бесікті
    тербетпе»
    т.б.
    Осындай
    тыйымдар
    арқылы
    халқымыз
    жас
    балаларға
    этикалық,
    экологиялық,
    қоғамдық
    тәртіп
    туралы
    қалыптастырған.
    Мысалы:
    «көк
    шөпті
    жұлма»
    деген
    тыйым
    сөзде
    табиғатты
    құрметтеуге
    Ал
    үйде
    ысқырма»
    арқылы
    қарапайым
    этиканы
    үйреткен
    және
    оның
    түсіндірген.
  • салдарын
  • «табалдырықты
  • тыйымдар
  • түсінік
  • сақтандыру
  • тәрбиелеген.
15. Таны және оқы.
  • Жат әдеттерден қорғайды.
  • Қажеттілігі жоқ, – деп ойлаймын.
  • Кейбір тыйымдарды, бірақ бәрін емес.
16. Таны және оқы.
Тыйымдар
Тыйымдар
өмірлік
өмірлік
алынған.
алынған.
тәжірибеден
тәжірибеден
17. Таны және оқы.
  1. Әркім
    әртүрлі
    ырымға
    ал
    кейбір
    адамдар
    ырымдарға
    мүлде
    сенбейді.
    Ырымға
    сенетін
    адамдарды
    деп
    жатады.
    Ырым
    болашақта
    болатын
    жақсы
    немесе
    жаман
    нәрселер
    туралы
    Халықтың
    ырымдар
    белгілі
    бір
    сүйеніп,
    пайда
    болған.
    Мысалы,
    қазақ
    халқында
    «балаға
    ат
    қою»
    бар.
    Ата-аналар
    өз
    әйгілі
    адамдардың
    есімін
    қойып,
    сол
    адам
    секілді
    атақты
    болсын
    деп
    ырымдайды.
  • сенеді,
  • түсінік.
  • балаларына
  • ырымшыл
  • тәжірибеге
  • ырымы
18. Таны және оқы.
  • Көшпелі дәстүр
  • Көшпелі өмір
  • Көшпелі халық
  • Көшпелі ұлт
19. Таны және оқы.
  • Экологиялық тәрбие
  • Сәтсіздіктен сақтандыру
  • Діни тәрбие беру
20. Таны және оқы.
  • Ырымға сену
  • Тыйым туралы
  • Болашақ жоспар жайлы
21. Таны және оқы.
Олардың ырым туралы түсінгі ұқсас па?
  • Жоқ
  • Иә
  • Белгісіз
22. Таны және оқы.
  • Қасық сатып алса, қонаққа барады
  • Қонақ келсе, қасық сыйлайды
  • Қасық түссе, үйге қонақ келеді
23. Таны және оқы.
  1. Балам,
    сыпырғышты
    не
    істейсің?
  2. Ана,
    бөлмемді
    тазалайын
    деп
    едім.
  3. Кеш
    болды
    ғой,
    кешке
    үй
    сыпырмайды?
    Сондай
    ырым
    бар.
  4. Неге?
  5. Оның
    себебі
    көп.
    Үйден
    береке
    кетеді,
    дейді
    халқымыз.
    Ал,
    негізі,
    бұл
    жай
    тазалық
    емес
    пе!?
  6. Қалай?
  7. Қазір
    сен
    бөлмені
    сыпырсаң,
    шаң
    көтеріледі,
    ал
    сол
    бөлмеде
    өзің
    ұйықтайсың
    ғой.
  8. Ааа,
    түсіндім.
    Сонда
    осындай
    ырымдарды
    кім
    ойлап
    тапқан?
  9. Менің
    түсінігімше,
    өмірлік
    тәжірибеден
    пайда
    болған.
24. Таны және оқы.
Айтылған ырым не туралы?
  • Байлық
  • Тазалық
  • Өмір
25. Таны және оқы.
  1. Балам,
    не
    істейсің?
  2. Ана,
    бөлмемді
    тазалайын
    деп
    едім.
  3. Кеш
    болды
    ғой,
    кешке
    үй
    сыпырмайды?
    Сондай
    бар.
  4. Неге?
  5. Оның
    көп.
    Үйден
    береке
    кетеді,
    дейді
    халқымыз.
    Ал,
    негізі,
    бұл
    жай
    тазалық
    емес
    пе!?
  6. Қалай?
  7. Қазір
    сен
    бөлмені
    сыпырсаң,
    шаң
    көтеріледі,
    ал
    сол
    бөлмеде
    өзің
    ұйықтайсың
    ғой.
  8. Ааа,
    Сонда
    осындай
    ырымдарды
    кім
    ойлап
    тапқан?
  9. Менің
    түсінігімше,
    өмірлік
    пайда
    болған.
  • түсіндім.
  • ырым
  • сыпырғышты
  • себебі
  • тәжірибеден
26. Таны және оқы.
  • – Оның себебі көп. Үйден береке кетеді, – дейді халқымыз. Ал, негізі, бұл жай тазалық емес пе!?
  • – Кеш болды ғой, кешке үй сыпырмайды? Сондай ырым бар.
  • – Балам, сыпырғышты не істейсің?
  • – Ана, бөлмемді тазалайын деп едім.
  • – Неге?
  • – Қалай?
  • – Қазір сен бөлмені сыпырсаң, шаң көтеріледі, ал сол бөлмеде өзің ұйықтайсың ғой.
27. Таны және оқы.
Жалпы көшпелі халықтың қатты ырымшыл болатыны белгілі. Жаман ырым болмайды, себебі барлық ырым жақсы ниеттен туған. Сондай бірнеше ырым-тыйымдарды назарларыңызға ұснып отырмыз. 1. Қазақ халқында үйге кірген жыланды өлтірмей, басына сүт, айран, құйып шығару ырымы бар. Бұл жерде ақ тағам – таза пиғыл, ақ тілектің, жақсылыққа жорудың символы. Сонда, жыланның басына ақ құю оны перiштеге балауды бiлдiргенi болып шығады. Кейде тіпті үйге кірген жыланды өлтірмей, басына ақ құю жамандыққа жақсылықпен жауап берудің белгісі саналған. 2. Баланың кіндігін өткір пышақпен немесе балтамен кескен. Пышақтай немесе балтадай өткір, батыр болсын деген сенімде болған. Қайшымен кеспеген. Қайшымен кессе, жолы болмайды, сәтсіздік көп болады деп түсінген. 3. Халқымыз "бос бесікті тербетуге болмайды" деп тыйып отырған. Яғни "баласыз қалады" деп ырымдаған. Әбден ескірген бесікті шаңыраққа іліп қойған, қоқысқа тастамаған. Бұл – ұрпақты болайын деген ырымы. Кей отбасында бірнеше атадан бері келе жатқан бесіктер бар. Ырымдап, сақтап, ұрпақтарына қалдырып отырған.
Толығырақ
28. Таны және оқы.
Жалпы көшпелі халықтың қатты ырымшыл болатыны белгілі. Жаман ырым болмайды, себебі барлық ырым жақсы ниеттен туған. Сондай бірнеше ырым-тыйымдарды назарларыңызға ұснып отырмыз. 1. Қазақ халқында үйге кірген жыланды өлтірмей, басына сүт, айран, құйып шығару ырымы бар. Бұл жерде ақ тағам – таза пиғыл, ақ тілектің, жақсылыққа жорудың символы. Сонда, жыланның басына ақ құю оны перiштеге балауды бiлдiргенi болып шығады. Кейде тіпті үйге кірген жыланды өлтірмей, басына ақ құю жамандыққа жақсылықпен жауап берудің белгісі саналған. 2. Баланың кіндігін өткір пышақпен немесе балтамен кескен. Пышақтай немесе балтадай өткір, батыр болсын деген сенімде болған. Қайшымен кеспеген. Қайшымен кессе, жолы болмайды, сәтсіздік көп болады деп түсінген. 3. Халқымыз "бос бесікті тербетуге болмайды" деп тыйып отырған. Яғни "баласыз қалады" деп ырымдаған. Әбден ескірген бесікті шаңыраққа іліп қойған, қоқысқа тастамаған. Бұл – ұрпақты болайын деген ырымы. Кей отбасында бірнеше атадан бері келе жатқан бесіктер бар. Ырымдап, сақтап, ұрпақтарына қалдырып отырған.
Толығырақ
Мәтінде қандай ортақ ұқсастық бар?
  • дене мүшесі туралы
  • балаға қатысты
  • заттарға қатысты
29. Таны және оқы.
Жалпы көшпелі халықтың қатты ырымшыл болатыны белгілі. Жаман ырым болмайды, себебі барлық ырым жақсы ниеттен туған. Сондай бірнеше ырым-тыйымдарды назарларыңызға ұснып отырмыз. 1. Қазақ халқында үйге кірген жыланды өлтірмей, басына сүт, айран, құйып шығару ырымы бар. Бұл жерде ақ тағам – таза пиғыл, ақ тілектің, жақсылыққа жорудың символы. Сонда, жыланның басына ақ құю оны перiштеге балауды бiлдiргенi болып шығады. Кейде тіпті үйге кірген жыланды өлтірмей, басына ақ құю жамандыққа жақсылықпен жауап берудің белгісі саналған. 2. Баланың кіндігін өткір пышақпен немесе балтамен кескен. Пышақтай немесе балтадай өткір, батыр болсын деген сенімде болған. Қайшымен кеспеген. Қайшымен кессе, жолы болмайды, сәтсіздік көп болады деп түсінген. 3. Халқымыз "бос бесікті тербетуге болмайды" деп тыйып отырған. Яғни "баласыз қалады" деп ырымдаған. Әбден ескірген бесікті шаңыраққа іліп қойған, қоқысқа тастамаған. Бұл – ұрпақты болайын деген ырымы. Кей отбасында бірнеше атадан бері келе жатқан бесіктер бар. Ырымдап, сақтап, ұрпақтарына қалдырып отырған.
Толығырақ
  • Бесікті ауыстырып отырған
  • Бала кіндігін қайшымен кеседі
  • Мәтінде ырым-тыйымдар берілді
30. Таны және оқы.
  • Бот
  • Бәріне емес
  • Бәрі сенеді
  • Бәрі айтады
1.

Сақтандыру

Остеречь

Сақтандыру

Остеречь

САҚТАНДЫРУ
р
Р
а
А
д
Д
ы
Ы
С
С
т
Т
а
А
н
Н
қ
Қ
у
У
  • Сақтандыру
  • Ырым
  • Салдар
  • Сақтандыру
  • Последствие
  • Примета
  • Остеречь
  • Остеречь

Остеречь

  • Сақтандыру
  • Ырым
  • Салдар
  • Сақтандыру

Остеречь

р
Р
а
А
д
Д
ы
Ы
С
С
т
Т
а
А
н
Н
қ
Қ
у
У

Остеречь

2.

Сену

Верить

Сену

Верить

СЕНУ
н
Н
у
У
С
С
е
Е
  • Сақтандыру
  • Жат әдет
  • Тәрбиелеу
  • Сену
  • Воспитывать
  • Остеречь
  • Плохая привычка
  • Верить

Верить

  • Сақтандыру
  • Жат әдет
  • Тәрбиелеу
  • Сену

Верить

н
Н
у
У
С
С
е
Е

Верить

3.

Түсінік

Понимание

Түсінік

Понимание

ТҮСІНІК
ү
Ү
Т
Т
к
К
н
Н
с
С
і
І
і
І
  • Тыйым
  • Түсінік
  • Тәрбиелеу
  • Тәжірибе
  • Запрет
  • Воспитывать
  • Понимание
  • Опыт

Понимание

  • Тыйым
  • Түсінік
  • Тәрбиелеу
  • Тәжірибе

Понимание

ү
Ү
Т
Т
к
К
н
Н
с
С
і
І
і
І

Понимание

4.

Салдар

Последствие

Салдар

Последствие

САЛДАР
а
А
а
А
р
Р
д
Д
С
С
л
Л
  • Сену
  • Тәжірибе
  • Салдар
  • Сақтандыру
  • Последствие
  • Остеречь
  • Верить
  • Опыт

Последствие

  • Сену
  • Тәжірибе
  • Салдар
  • Сақтандыру

Последствие

а
А
а
А
р
Р
д
Д
С
С
л
Л

Последствие

5.

Тәжірибе

Опыт

Тәжірибе

Опыт

ТӘЖІРИБЕ
б
Б
ж
Ж
р
Р
Т
Т
ә
Ә
и
И
і
І
е
Е
  • Ырымшыл
  • Тәжірибе
  • Тыйым
  • Тәрбиелеу
  • Запрет
  • Опыт
  • Суеверный
  • Воспитывать

Опыт

  • Ырымшыл
  • Тәжірибе
  • Тыйым
  • Тәрбиелеу

Опыт

б
Б
ж
Ж
р
Р
Т
Т
ә
Ә
и
И
і
І
е
Е
6.

Ырым

Примета

Ырым

Примета

ЫРЫМ
ы
Ы
р
Р
Ы
Ы
м
М
  • Тыйым
  • Түсінік
  • Діни
  • Ырым
  • Запрет
  • Религиозный
  • Понимание
  • Примета

Примета

  • Тыйым
  • Түсінік
  • Діни
  • Ырым

Примета

ы
Ы
р
Р
Ы
Ы
м
М

Примета

7.

Тыйым

Запрет

Тыйым

Запрет

ТЫЙЫМ
м
М
Т
Т
ы
Ы
ы
Ы
й
Й
  • Тыйым
  • Түсінік
  • Сену
  • Тәрбиелеу
  • Запрет
  • Верить
  • Понимание
  • Воспитывать

Запрет

  • Тыйым
  • Түсінік
  • Сену
  • Тәрбиелеу

Запрет

м
М
Т
Т
ы
Ы
ы
Ы
й
Й

Запрет

8.

Тәрбиелеу

Воспитывать

Тәрбиелеу

Воспитывать

ТӘРБИЕЛЕУ
р
Р
Т
Т
е
Е
л
Л
ә
Ә
и
И
е
Е
б
Б
у
У
  • Тәрбиелеу
  • Тыйым
  • Түсінік
  • Ырымшыл
  • Понимание
  • Воспитывать
  • Суеверный
  • Запрет

Воспитывать

  • Тәрбиелеу
  • Тыйым
  • Түсінік
  • Ырымшыл

Воспитывать

р
Р
Т
Т
е
Е
л
Л
ә
Ә
и
И
е
Е
б
Б
у
У

Воспитывать

9.

Дүние

Вселенная, мир

Дүние

Вселенная, мир

ДҮНИЕ
е
Е
ү
Ү
и
И
Д
Д
н
Н
  • Сену
  • Сақтандыру
  • Ырымшыл
  • Дүние
  • Вселенная, мир
  • Суеверный
  • Остеречь
  • Верить

Вселенная, мир

  • Сену
  • Сақтандыру
  • Ырымшыл
  • Дүние

Вселенная, мир

е
Е
ү
Ү
и
И
Д
Д
н
Н

Вселенная, мир

10.

Жат әдет

Плохая привычка

Жат әдет

Плохая привычка

ЖАТ ӘДЕТ
т
Т
д
Д
ә
Ә
а
А
 
 
Ж
Ж
е
Е
т
Т
  • Жат әдет
  • Тыйым
  • Тәжірибе
  • Ырым
  • Опыт
  • Плохая привычка
  • Примета
  • Запрет

Плохая привычка

  • Жат әдет
  • Тыйым
  • Тәжірибе
  • Ырым

Плохая привычка

т
Т
д
Д
ә
Ә
а
А
 
 
Ж
Ж
е
Е
т
Т

Плохая привычка

11.

Ырымшыл

Суеверный

Ырымшыл

Суеверный

ЫРЫМШЫЛ
л
Л
р
Р
ш
Ш
ы
Ы
м
М
ы
Ы
Ы
Ы
  • Сақтандыру
  • Ырымшыл
  • Тәжірибе
  • Тәрбиелеу
  • Воспитывать
  • Остеречь
  • Опыт
  • Суеверный

Суеверный

  • Сақтандыру
  • Ырымшыл
  • Тәжірибе
  • Тәрбиелеу

Суеверный

л
Л
р
Р
ш
Ш
ы
Ы
м
М
ы
Ы
Ы
Ы

Суеверный

12.

Діни

Религиозный

Діни

Религиозный

ДІНИ
Д
Д
и
И
і
І
н
Н
  • Діни
  • Тыйым
  • Сену
  • Тәрбиелеу
  • Верить
  • Воспитывать
  • Религиозный
  • Запрет

Религиозный

  • Діни
  • Тыйым
  • Сену
  • Тәрбиелеу

Религиозный

Д
Д
и
И
і
І
н
Н

Религиозный

Сөздікқор
Салдар
Примета
Ырым
Сақтандыру
Запрет
Тыйым
Тәжірибе
Суеверный
Ырымшыл
Түсінік
Верить
Сену
Ырымшыл
Остеречь
Сақтандыру
Тыйым
Воспитывать
Тәрбиелеу
Жат әдет
Понимание
Түсінік
Тәжірибе
Плохая привычка
Жат әдет
Ырымшыл
Вселенная, мир
Дүние
Дүние
Религиозный
Діни
Жат әдет
Опыт
Тәжірибе
Салдар
Последствие
Жат әдет

Поздравляем!

Урок закончен

Грамматиика