2. Ырым-тыйымдар

Сөздікқор

1/12

Тренажер

1/12

Урок

1/10

Урок

2/10

Урок

3/10

Поздравляем!

Урок закончен

очков
1. Таны және оқы.
  • Сену
  • Тыйым
ЫрымТыйымЫрымшылСену
  • Ырым
  • Ырымшыл
2. Таны және оқы.
  • Жат әдет
  • Тәрбиелеу
Жат әдетТүсінікСақтандыруТәрбиелеу
  • Түсінік
  • Сақтандыру
3. Таны және оқы.
  • Дүние
  • Діни
СалдарДіниДүниеТәжірибе
  • Тәжірибе
  • Салдар
4. Таны және оқы.
  • Ырымшыл
  • Ырым
  • Сену
  • Тыйым
  • Ырымшыл
  • Тәрбиелеу
  • Ырым
  • Сену
  • Тыйым
  • Сақтандыру
5. Таны және оқы.
р
Р
ы
Ы
ш
Ш
Ы
Ы
м
М
л
Л
ы
Ы
6. Таны және оқы.
  • Сақтандыру
  • Тәрбиелеу
  • Жат әдет
  • Түсінік
  • Дүние
  • Сақтандыру
  • Тәрбиелеу
  • Жат әдет
  • Діни
  • Түсінік
7. Таны және оқы.
д
Д
т
Т
қ
Қ
н
Н
у
У
а
А
С
С
ы
Ы
а
А
р
Р
8. Таны және оқы.
9. Таны және оқы.
  • Тәжірибе
  • Дүние
  • Салдар
  • Діни
  • Тыйым
  • Тәжірибе
  • Дүние
  • Ырым
  • Салдар
  • Діни
10. Таны және оқы.
11. Таны және оқы.
12. Таны және оқы.
13. Таны және оқы.
14. Таны және оқы.
  1. Қазақ
    халқында
    көптеген
    бар.
    Олар
    адамды
    жат
    әдеттерден
    тыю,
    қауіп-қатерлерден
    секілді
    түрлі
    жағдайларда
    қолданылады.
    Мысалы:
    баспа»,
    «түнде
    үй
    сыпырма»,
    «нанды
    бір
    қолмен
    үзбе»,
    «бос
    бесікті
    тербетпе»
    т.б.
    Осындай
    тыйымдар
    арқылы
    халқымыз
    жас
    балаларға
    этикалық,
    экологиялық,
    қоғамдық
    тәртіп
    туралы
    қалыптастырған.
    Мысалы:
    «көк
    шөпті
    жұлма»
    деген
    тыйым
    сөзде
    табиғатты
    құрметтеуге
    Ал
    үйде
    ысқырма»
    арқылы
    қарапайым
    этиканы
    үйреткен
    және
    оның
    түсіндірген.
  • тәрбиелеген.
  • салдарын
  • тыйымдар
  • сақтандыру
  • «табалдырықты
  • түсінік
15. Таны және оқы.
  • Қажеттілігі жоқ, – деп ойлаймын.
  • Жат әдеттерден қорғайды.
  • Кейбір тыйымдарды, бірақ бәрін емес.
16. Таны және оқы.
алынған.
алынған.
Тыйымдар
Тыйымдар
тәжірибеден
тәжірибеден
өмірлік
өмірлік
17. Таны және оқы.
  1. Әркім
    әртүрлі
    ырымға
    ал
    кейбір
    адамдар
    ырымдарға
    мүлде
    сенбейді.
    Ырымға
    сенетін
    адамдарды
    деп
    жатады.
    Ырым
    болашақта
    болатын
    жақсы
    немесе
    жаман
    нәрселер
    туралы
    Халықтың
    ырымдар
    белгілі
    бір
    сүйеніп,
    пайда
    болған.
    Мысалы,
    қазақ
    халқында
    «балаға
    ат
    қою»
    бар.
    Ата-аналар
    өз
    әйгілі
    адамдардың
    есімін
    қойып,
    сол
    адам
    секілді
    атақты
    болсын
    деп
    ырымдайды.
  • түсінік.
  • ырымы
  • тәжірибеге
  • ырымшыл
  • балаларына
  • сенеді,
18. Таны және оқы.
  • Көшпелі дәстүр
  • Көшпелі халық
  • Көшпелі өмір
  • Көшпелі ұлт
19. Таны және оқы.
  • Сәтсіздіктен сақтандыру
  • Діни тәрбие беру
  • Экологиялық тәрбие
20. Таны және оқы.
  • Болашақ жоспар жайлы
  • Тыйым туралы
  • Ырымға сену
21. Таны және оқы.
Олардың ырым туралы түсінгі ұқсас па?
  • Иә
  • Жоқ
  • Белгісіз
22. Таны және оқы.
  • Қонақ келсе, қасық сыйлайды
  • Қасық сатып алса, қонаққа барады
  • Қасық түссе, үйге қонақ келеді
23. Таны және оқы.
  1. Балам,
    сыпырғышты
    не
    істейсің?
  2. Ана,
    бөлмемді
    тазалайын
    деп
    едім.
  3. Кеш
    болды
    ғой,
    кешке
    үй
    сыпырмайды?
    Сондай
    ырым
    бар.
  4. Неге?
  5. Оның
    себебі
    көп.
    Үйден
    береке
    кетеді,
    дейді
    халқымыз.
    Ал,
    негізі,
    бұл
    жай
    тазалық
    емес
    пе!?
  6. Қалай?
  7. Қазір
    сен
    бөлмені
    сыпырсаң,
    шаң
    көтеріледі,
    ал
    сол
    бөлмеде
    өзің
    ұйықтайсың
    ғой.
  8. Ааа,
    түсіндім.
    Сонда
    осындай
    ырымдарды
    кім
    ойлап
    тапқан?
  9. Менің
    түсінігімше,
    өмірлік
    тәжірибеден
    пайда
    болған.
24. Таны және оқы.
Айтылған ырым не туралы?
  • Байлық
  • Өмір
  • Тазалық
25. Таны және оқы.
  1. Балам,
    не
    істейсің?
  2. Ана,
    бөлмемді
    тазалайын
    деп
    едім.
  3. Кеш
    болды
    ғой,
    кешке
    үй
    сыпырмайды?
    Сондай
    бар.
  4. Неге?
  5. Оның
    көп.
    Үйден
    береке
    кетеді,
    дейді
    халқымыз.
    Ал,
    негізі,
    бұл
    жай
    тазалық
    емес
    пе!?
  6. Қалай?
  7. Қазір
    сен
    бөлмені
    сыпырсаң,
    шаң
    көтеріледі,
    ал
    сол
    бөлмеде
    өзің
    ұйықтайсың
    ғой.
  8. Ааа,
    Сонда
    осындай
    ырымдарды
    кім
    ойлап
    тапқан?
  9. Менің
    түсінігімше,
    өмірлік
    пайда
    болған.
  • себебі
  • ырым
  • түсіндім.
  • тәжірибеден
  • сыпырғышты
26. Таны және оқы.
  • – Оның себебі көп. Үйден береке кетеді, – дейді халқымыз. Ал, негізі, бұл жай тазалық емес пе!?
  • – Балам, сыпырғышты не істейсің?
  • – Қазір сен бөлмені сыпырсаң, шаң көтеріледі, ал сол бөлмеде өзің ұйықтайсың ғой.
  • – Ана, бөлмемді тазалайын деп едім.
  • – Неге?
  • – Кеш болды ғой, кешке үй сыпырмайды? Сондай ырым бар.
  • – Қалай?
27. Таны және оқы.
Жалпы көшпелі халықтың қатты ырымшыл болатыны белгілі. Жаман ырым болмайды, себебі барлық ырым жақсы ниеттен туған. Сондай бірнеше ырым-тыйымдарды назарларыңызға ұснып отырмыз. 1. Қазақ халқында үйге кірген жыланды өлтірмей, басына сүт, айран, құйып шығару ырымы бар. Бұл жерде ақ тағам – таза пиғыл, ақ тілектің, жақсылыққа жорудың символы. Сонда, жыланның басына ақ құю оны перiштеге балауды бiлдiргенi болып шығады. Кейде тіпті үйге кірген жыланды өлтірмей, басына ақ құю жамандыққа жақсылықпен жауап берудің белгісі саналған. 2. Баланың кіндігін өткір пышақпен немесе балтамен кескен. Пышақтай немесе балтадай өткір, батыр болсын деген сенімде болған. Қайшымен кеспеген. Қайшымен кессе, жолы болмайды, сәтсіздік көп болады деп түсінген. 3. Халқымыз "бос бесікті тербетуге болмайды" деп тыйып отырған. Яғни "баласыз қалады" деп ырымдаған. Әбден ескірген бесікті шаңыраққа іліп қойған, қоқысқа тастамаған. Бұл – ұрпақты болайын деген ырымы. Кей отбасында бірнеше атадан бері келе жатқан бесіктер бар. Ырымдап, сақтап, ұрпақтарына қалдырып отырған.
Толығырақ
28. Таны және оқы.
Жалпы көшпелі халықтың қатты ырымшыл болатыны белгілі. Жаман ырым болмайды, себебі барлық ырым жақсы ниеттен туған. Сондай бірнеше ырым-тыйымдарды назарларыңызға ұснып отырмыз. 1. Қазақ халқында үйге кірген жыланды өлтірмей, басына сүт, айран, құйып шығару ырымы бар. Бұл жерде ақ тағам – таза пиғыл, ақ тілектің, жақсылыққа жорудың символы. Сонда, жыланның басына ақ құю оны перiштеге балауды бiлдiргенi болып шығады. Кейде тіпті үйге кірген жыланды өлтірмей, басына ақ құю жамандыққа жақсылықпен жауап берудің белгісі саналған. 2. Баланың кіндігін өткір пышақпен немесе балтамен кескен. Пышақтай немесе балтадай өткір, батыр болсын деген сенімде болған. Қайшымен кеспеген. Қайшымен кессе, жолы болмайды, сәтсіздік көп болады деп түсінген. 3. Халқымыз "бос бесікті тербетуге болмайды" деп тыйып отырған. Яғни "баласыз қалады" деп ырымдаған. Әбден ескірген бесікті шаңыраққа іліп қойған, қоқысқа тастамаған. Бұл – ұрпақты болайын деген ырымы. Кей отбасында бірнеше атадан бері келе жатқан бесіктер бар. Ырымдап, сақтап, ұрпақтарына қалдырып отырған.
Толығырақ
Мәтінде қандай ортақ ұқсастық бар?
  • дене мүшесі туралы
  • балаға қатысты
  • заттарға қатысты
29. Таны және оқы.
Жалпы көшпелі халықтың қатты ырымшыл болатыны белгілі. Жаман ырым болмайды, себебі барлық ырым жақсы ниеттен туған. Сондай бірнеше ырым-тыйымдарды назарларыңызға ұснып отырмыз. 1. Қазақ халқында үйге кірген жыланды өлтірмей, басына сүт, айран, құйып шығару ырымы бар. Бұл жерде ақ тағам – таза пиғыл, ақ тілектің, жақсылыққа жорудың символы. Сонда, жыланның басына ақ құю оны перiштеге балауды бiлдiргенi болып шығады. Кейде тіпті үйге кірген жыланды өлтірмей, басына ақ құю жамандыққа жақсылықпен жауап берудің белгісі саналған. 2. Баланың кіндігін өткір пышақпен немесе балтамен кескен. Пышақтай немесе балтадай өткір, батыр болсын деген сенімде болған. Қайшымен кеспеген. Қайшымен кессе, жолы болмайды, сәтсіздік көп болады деп түсінген. 3. Халқымыз "бос бесікті тербетуге болмайды" деп тыйып отырған. Яғни "баласыз қалады" деп ырымдаған. Әбден ескірген бесікті шаңыраққа іліп қойған, қоқысқа тастамаған. Бұл – ұрпақты болайын деген ырымы. Кей отбасында бірнеше атадан бері келе жатқан бесіктер бар. Ырымдап, сақтап, ұрпақтарына қалдырып отырған.
Толығырақ
  • Бесікті ауыстырып отырған
  • Бала кіндігін қайшымен кеседі
  • Мәтінде ырым-тыйымдар берілді
30. Таны және оқы.
  • Бот
  • Бәріне емес
  • Бәрі айтады
  • Бәрі сенеді
1.

Тыйым

Запрет

Тыйым

Запрет

ТЫЙЫМ
ы
Ы
Т
Т
й
Й
ы
Ы
м
М
  • Тәрбиелеу
  • Тыйым
  • Түсінік
  • Сену
  • Запрет
  • Верить
  • Понимание
  • Воспитывать

Запрет

  • Тәрбиелеу
  • Тыйым
  • Түсінік
  • Сену

Запрет

ы
Ы
Т
Т
й
Й
ы
Ы
м
М

Запрет

2.

Сену

Верить

Сену

Верить

СЕНУ
у
У
С
С
н
Н
е
Е
  • Сену
  • Жат әдет
  • Тәрбиелеу
  • Сақтандыру
  • Плохая привычка
  • Воспитывать
  • Верить
  • Остеречь

Верить

  • Сену
  • Жат әдет
  • Тәрбиелеу
  • Сақтандыру

Верить

у
У
С
С
н
Н
е
Е

Верить

3.

Тәжірибе

Опыт

Тәжірибе

Опыт

ТӘЖІРИБЕ
е
Е
і
І
б
Б
и
И
р
Р
ж
Ж
ә
Ә
Т
Т
  • Ырымшыл
  • Тәжірибе
  • Тыйым
  • Тәрбиелеу
  • Запрет
  • Опыт
  • Воспитывать
  • Суеверный

Опыт

  • Ырымшыл
  • Тәжірибе
  • Тыйым
  • Тәрбиелеу

Опыт

е
Е
і
І
б
Б
и
И
р
Р
ж
Ж
ә
Ә
Т
Т
4.

Түсінік

Понимание

Түсінік

Понимание

ТҮСІНІК
ү
Ү
к
К
Т
Т
с
С
і
І
і
І
н
Н
  • Тәрбиелеу
  • Тәжірибе
  • Түсінік
  • Тыйым
  • Опыт
  • Воспитывать
  • Запрет
  • Понимание

Понимание

  • Тәрбиелеу
  • Тәжірибе
  • Түсінік
  • Тыйым

Понимание

ү
Ү
к
К
Т
Т
с
С
і
І
і
І
н
Н

Понимание

5.

Жат әдет

Плохая привычка

Жат әдет

Плохая привычка

ЖАТ ӘДЕТ
д
Д
т
Т
 
 
а
А
Ж
Ж
ә
Ә
т
Т
е
Е
  • Ырым
  • Жат әдет
  • Тәжірибе
  • Тыйым
  • Запрет
  • Плохая привычка
  • Примета
  • Опыт

Плохая привычка

  • Ырым
  • Жат әдет
  • Тәжірибе
  • Тыйым

Плохая привычка

д
Д
т
Т
 
 
а
А
Ж
Ж
ә
Ә
т
Т
е
Е

Плохая привычка

6.

Тәрбиелеу

Воспитывать

Тәрбиелеу

Воспитывать

ТӘРБИЕЛЕУ
и
И
е
Е
ә
Ә
у
У
л
Л
р
Р
б
Б
Т
Т
е
Е
  • Түсінік
  • Тәрбиелеу
  • Ырымшыл
  • Тыйым
  • Понимание
  • Запрет
  • Суеверный
  • Воспитывать

Воспитывать

  • Түсінік
  • Тәрбиелеу
  • Ырымшыл
  • Тыйым

Воспитывать

и
И
е
Е
ә
Ә
у
У
л
Л
р
Р
б
Б
Т
Т
е
Е

Воспитывать

7.

Діни

Религиозный

Діни

Религиозный

ДІНИ
н
Н
и
И
і
І
Д
Д
  • Тыйым
  • Сену
  • Тәрбиелеу
  • Діни
  • Запрет
  • Религиозный
  • Верить
  • Воспитывать

Религиозный

  • Тыйым
  • Сену
  • Тәрбиелеу
  • Діни

Религиозный

н
Н
и
И
і
І
Д
Д

Религиозный

8.

Дүние

Вселенная, мир

Дүние

Вселенная, мир

ДҮНИЕ
н
Н
и
И
Д
Д
ү
Ү
е
Е
  • Сену
  • Сақтандыру
  • Ырымшыл
  • Дүние
  • Суеверный
  • Остеречь
  • Вселенная, мир
  • Верить

Вселенная, мир

  • Сену
  • Сақтандыру
  • Ырымшыл
  • Дүние

Вселенная, мир

н
Н
и
И
Д
Д
ү
Ү
е
Е

Вселенная, мир

9.

Салдар

Последствие

Салдар

Последствие

САЛДАР
л
Л
д
Д
а
А
а
А
р
Р
С
С
  • Сақтандыру
  • Салдар
  • Сену
  • Тәжірибе
  • Опыт
  • Верить
  • Последствие
  • Остеречь

Последствие

  • Сақтандыру
  • Салдар
  • Сену
  • Тәжірибе

Последствие

л
Л
д
Д
а
А
а
А
р
Р
С
С

Последствие

10.

Ырым

Примета

Ырым

Примета

ЫРЫМ
ы
Ы
р
Р
Ы
Ы
м
М
  • Діни
  • Түсінік
  • Тыйым
  • Ырым
  • Примета
  • Запрет
  • Понимание
  • Религиозный

Примета

  • Діни
  • Түсінік
  • Тыйым
  • Ырым

Примета

ы
Ы
р
Р
Ы
Ы
м
М

Примета

11.

Сақтандыру

Остеречь

Сақтандыру

Остеречь

САҚТАНДЫРУ
т
Т
р
Р
С
С
а
А
ы
Ы
н
Н
у
У
а
А
д
Д
қ
Қ
  • Ырым
  • Салдар
  • Сақтандыру
  • Сақтандыру
  • Примета
  • Последствие
  • Остеречь
  • Остеречь

Остеречь

  • Ырым
  • Салдар
  • Сақтандыру
  • Сақтандыру

Остеречь

т
Т
р
Р
С
С
а
А
ы
Ы
н
Н
у
У
а
А
д
Д
қ
Қ

Остеречь

12.

Ырымшыл

Суеверный

Ырымшыл

Суеверный

ЫРЫМШЫЛ
ы
Ы
л
Л
ы
Ы
ш
Ш
м
М
р
Р
Ы
Ы
  • Ырымшыл
  • Сақтандыру
  • Тәрбиелеу
  • Тәжірибе
  • Суеверный
  • Опыт
  • Остеречь
  • Воспитывать

Суеверный

  • Ырымшыл
  • Сақтандыру
  • Тәрбиелеу
  • Тәжірибе

Суеверный

ы
Ы
л
Л
ы
Ы
ш
Ш
м
М
р
Р
Ы
Ы

Суеверный

Сөздікқор
Ырым
Примета
Діни
Тыйым
Запрет
Түсінік
Тыйым
Суеверный
Ырымшыл
Сену
Верить
Түсінік
Түсінік
Остеречь
Сақтандыру
Тәрбиелеу
Воспитывать
Жат әдет
Түсінік
Понимание
Жат әдет
Сену
Плохая привычка
Жат әдет
Дүние
Вселенная, мир
Тыйым
Сену
Религиозный
Діни
Тәжірибе
Опыт
Тәрбиелеу
Ырымшыл
Последствие
Салдар

Поздравляем!

Урок закончен

Грамматиика